Agnieszka Weiner UMCS - Rozwój muzyczny człowieka
Ujęcie rozwoju muzycznego w polskiej psychologii muzyki
Powszechnie przyjęta w Polsce charakterystyka opracowana została pod koniec lat osiemdziesiątych przez M Manturzewską i B. Kamińską12. Autorki odwołują się do periodyzacji okresów rozwoju człowieka opracowanej przez M. Żebrowską. Szczegółowo omawiają fazy w rozwoju muzycznym poczynając od okresu prenatalnego do wieku dorastania. Stoją one na stanowisku, iż zdolności i wrażliwość sensoryczno-emocjonalna na muzykę ujawniają się od pierwszych miesięcy życia. Opowiadają się za atomistycznym schematem rozwoju poszczególnych umiejętności muzycznych, które posiadają swoistą dynamikę, ale zawsze podlegają zmianom etapowym. Uznają poszczególne okresy rozwojowe za okresy krytyczne dla rozwoju poszczególnych umiejętności i zdolności muzycznych. Efektywny rozwój muzyczny uzależniają od „dialogu muzycznego” ze środowiskiem i procesu komunikacji muzycznej podmiotu ze środowiskiem.
I tak, prenatalnym w okresie ontogenezy kształtują się receptory muzyczne i pojawiają się pierwsze reakcje sensoryczno-motoryczne na muzykę (np. reakcje motoryczne na głosy znanych) osób. W okresie niemowlęcym następuje rozwój wrażliwości sensoryczno-emocjonalnej na muzykę i aktywność muzyczna o charakterze reaktywno-emocjonalnym. Koncentracja na głosie ludzkim, śpiewie przeradza się stopniowo w manipulację własnym głosem. Przed upływem roku dziecko rozróżnia śpiewanie od mówienia, choć melodie, które śpiewa nie są podobne do wzorów. Widoczne są pierwsze przejawy pamięci muzycznej, dziecko rozpoznaje różne odgłosy i melodie często słyszane. W okresie poniemowlęcym pojawia się spontaniczna aktywność muzyczna (wokalna, ruchowa do muzyki), kształtują się podstawowe kategorie percepcyjne, zauważalne są różnice indywidualne między dziećmi w poziomie rozwoju muzycznego (pamięci muzycznej, koncentracji uwagi na muzyce, reprodukowaniu melodii). W wieku przedszkolnym najistotniejsze zmiany dotyczą pamięci muzycznej, wyobraźni muzycznej i nasilenia spontanicznej ekspresji muzycznej. W wieku zabawy za jaki ten okres uchodzi muzyka połączona z ruchem stanowi nieodłączny jej element. Improwizacje wokalne stają się coraz ciekawsze, stopniowo dzieci wplatają znane motywy. Koniec tego okresu autorki uznają za okres krytyczny dla kształtowania się poprawnego intonacyjnie śpiewu. Poprawia się także synchronizacja muzyki z ruchem. Dobrze rozwinięte muzycznie dziecko pod koniec okresu przedszkolnego reaguje adekwatnie na zmiany dynamiki, tempa, wysokość dźwięków, barwę większości instrumentów muzycznych, charakter muzyki. Zna i poprawnie wykonuje piosenki, improwizuje na znanym sobie materiale muzycznym, wyraża ruchem nastrój muzyki. W okresie wczesnoszkolnym pojawia się zmiana orientacji kontaktu z muzyką na zadaniową, następuje intensywny rozwój zdolności muzycznych i kompetencji muzycznych. Okres ten określają autorki jako czas szczególnej podatności dziecka na kształcenie muzyczne. Preferencje muzyczne wiążą się w tym wieku z kolorystyką dźwiękową i rytmem, brak natomiast poczucia funkcji harmonicznych. Autorki w tym okresie wyróżniają, poza fazą nabywania dojrzałości szkolnej i fazą nauczania początkowego, fazę stabilizacji zdolności i zainteresowań muzycznych przypadającą na 9-12 rok życia. Faza ta charakteryzuje się największą chłonnością i przyrostem muzycznych umiejętności oraz jest fazą najbardziej diagnostyczną z punktu widzenia rozwoju muzycznego. W kolejnym okresie – dorastania, kształtuje się stopniowo świadomy stosunek do muzyki, preferencje i postawy muzyczne.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz