Joanna Kantor-Martynuska - Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk - 2015r.
Muzyka wzbudza reakcje afektywne także w aspekcie fizjologicznym, czego jednym z przejawów jest intensywność doznania przyjemności podczas słuchania, które wiąże się pozytywnie z siłą pobudzenia emocjonalnego mierzonego jako aktywność współczulnego układu nerwowego (Salimpoor, Benovoy, Longo, Cooperstock i Zatorre, 2009). Zdarza się, że reakcje te obejmują zmiany mimiczne charakterystyczne dla emocji (Grewe, Nagel, Kopiez i Altenmuller, 2007) lub płacz (Norton, 2011). Estetyczna przyjemność, będąca bezpośrednią reakcją na estetyczne właściwości dzieła, ma charakter czysto zmysłowy i stanowi rdzeń zainteresowania podejścia psychofizycznego w dziedzinie odbioru sztuki (Funch, 1997). Badania neurofizjologiczne wskazują, że u podłoża emocjonalnych reakcji na muzykę leży rozbudowana sieć połączeń korowych i podkorowych (Blood i Zatorre, 2001). Emocje związane z muzyką to zarówno reakcje fizjologiczne o charakterze odruchowym, proste afekty, ocena jakości muzyki jak i to, na ile nam się ona podoba. Reakcje fizjologiczne, zarówno te świadome jak i nieświadome, składają się na subiektywne wrażenie, które może także wtórnie wzbudzać reakcje fizjologiczne takie jak dreszcze, ciarki czy przyspieszone bicie serca. Ciarki czy gęsia skórka, którym czasem towarzyszy odczucie zimna czy dreszczu, mogą odzwierciedlać efekt kontrastu (Huron i Margulis, 2010), zaskoczenia na gruncie odbioru muzyki i mają odniesienie do odczucia przyjemności doznawanego przez słuchacza (Grewe i in., 2007). Najważniejszym korelatem gęsiej skórki w ramach struktury muzycznej jest nagła zmiana głośności, zwłaszcza nagły silny wzrost głośności, który ma związek z tempem akcji serca. Reakcję skórną znacznie częściej wywołuje muzyka odbierana jako smutna niż muzyka radosna (Panksepp, 1995). Ten rodzaj reakcji emocjonalnej na muzykę może mieć związek z pierwotnymi instynktami takimi jak troska i opieka nad potomstwem (Panksepp, 1995). Emocjonalna siła dreszczu ma swoje źródło we wrażliwości na płacz dziecka, a kobiety odczuwają dreszcze częściej niż mężczyźni (Panksepp, 1995).
W przeciwieństwie do reakcji fizjologicznej, której siła i profil są dziś możliwe do uchwycenia w badaniach, nie wszystkie przeżyciowe aspekty doświadczenia estetycznego udaje się zwerbalizować i zmierzyć. Ulotność (vagueness) wrażeń estetycznych dotyczących muzyki sprawia, że są one niewyrażalne (ineffable; Raffman, 1992). Z drugiej strony, słuchacze z dużą zgodnością raportują zarówno odczucia jak i reakcje fizjologiczne na muzykę, co wskazuje na ich empiryczną dostępność (Krumhansl, 1997). Spektrum dostępnych informacji o różnych aspektach reakcji emocjonalnych na muzykę sugeruje wielość zjawisk, które można zaliczyć do tej kategorii psychologicznej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz