wtorek, 21 kwietnia 2015

Tematyczne i pierwszoplanowe wystąpienia puzonu w IX Symfonii A. Dvoraka cz. II



Antonin Dvorak (1841-1904)












Szczególnie, tematyczna rola, przypada puzonowi w samym zakończeniu I cz., w taktach 444-447. Jest to ostatni już reminiscencja głównego tematu, sprowadzona do przytoczenia jego fragmentu czołowego na tle potęgi akordu e-moll całej orkiestry.


Przykład III




Znaczenie tego wystąpienia, które ma miejsce właściwie już po kulminacji kody, wiąże się na pewno z potrzebą ostatecznego ugruntowania tonacji początkowej, ale również z koniecznością ostatecznego rozładowania energii tkwiącej w tym niezwykle dynamicznym temacie. Jedynie puzon był w stanie przeciwstawić się brzmieniu tutti – i jest to techniczna strona zagadnienia. Ale także z punktu widzenia spójności całej formy. Zastosowanie jakiegokolwiek innego rozwiązania rozbiłoby cały, z konsekwencją budowany plan przeprowadzenia głównego tematu, do którego brzmienie puzonu jest przywiązane jak żadne inne.

Z określoną koncepcją formy, teraz razem w skali całego cyku, w którym powtarzają się w eksponowanych miejscach tematy z różnych części, wiąże się z wystąpieniem puzonów w taktach 96-97 części drugiej – Largo. Jest to dokładny cytat czoła tematu pierwszej części; trzy puzony prowadzą go w oktawach (wyższy głos zdwojony), przy czym jednak sytuacja fakturalna jest tu odmienna i nie można jej sprowadzić do zwykłego towarzyszenia. Interwencja tematu części pierwszej jest tu niespodziewana (choćby dynamicznie przygotowana), zaś w formie odpowiedzi pojawia się kulminacja głównego motywu Larga – w trąbkach. Cały ten dwukrotnie powtórzony fragment stanowi dość zaskakującą kulminację wolnej części, wywołaną przez szybko narastający ruch epizodu, rozpoczętego sekstolami oboju. Ta szybka i przemijając, ale gwałtowna refleksja w stronę części pierwszej, podkreślana jest właśnie czynnikiem kolorystycznym – brzemieniem puzonu – i to potwierdza naszą obserwację, przywiązania barwy tego instrumentu do głównego motywu symfonii.


Fragment pracy dyplomowej mgr Bogdana Piznal
"Puzon w IX Symfonii e-moll " Z Nowego Świata" op. 95 Antonina Dvoraka"