Pojemność życiowa - Brian Frederiksen Song & Wind

Arnold Jacobs - Brian Frederiksen: Song & Wind tłum. Łukasz Michalski

Osiągając dojrzałość, posiedliśmy pewna ilość komórek płucnych, określającą nasza zdolność do zatrzymania określonej ilości powietrza. Całkowita pojemność płuc nie może być powiększana poza to, co natura przydzieliła poszczególnemu osobnikowi. Tylko elastyczność komórek płuc, czy też klatki piersiowej, może wzrastać. Jacobs porównuje pojemność płuc z długością smyczka. Mała pojemność wymaga częstszego oddychania, tak jak użycie zbyt małego smyczka do gry na skrzypcach spowodowałoby konieczność częstszej zmiany kierunku pociągnięcia.

By określić osobniczą pojemność życiową, wykonuje się test na respirometrze, bądź spirometrze. {zob. Pracownia Jacobsa.} Do pomiaru z mniejszą dokładnością można użyć innych urządzeń, takich jak Voldyne i worek gumowy o określonej pojemności. Taki test określa, jak wiele powietrza może być pobrane, bądź wyrzucone z płuc w czasie pojedynczego oddechu.

Następujący wzór określa szacunkowo osobniczą pojemność życiową (w litrach), biorąc pod uwagę wzrost, wiek i płeć. Pochodzi on z American Thoracic Society. [Amerykańskie Towarzystwo Lekarzy Płuc] Są to dane przybliżone. Wiek podany jest w latach, a wzrost w metrach. By przeliczyć cale na metry, należy wysokość w calach podzielić przez 39,37. Na przykład wysokość 6 stóp (72 cale) daje około 1,83 metra (72 / 39,37).

Mężczyźni:

Wzrost2 x {[(1,541- (4.06 x wiek) / 1000)] – [(6,14 x wiek2) / 100000)]}

Kobiety:

Wzrost2 x {[(1,332- (4.06 x wiek) / 1000)] – [(6,14 x wiek2) / 100000)]}

Na przykład obliczona według tego wzoru szacunkowa pojemność życiowa czterdziestoletniego mężczyzny o wzroście sześciu stóp wynosiłaby 4,28 litra, a w przypadku kobiety trzydziestoletniej, mierzącej pięć stóp byłoby to 2,68 litra. Tabela na dalszych stronach ma zastosowanie dla wieku od dwudziestu do osiemdziesięciu lat, w postępie co pięć lat.

W szpitalach, po określeniu szacunkowej pojemności życiowej, porównuje się ją z rzeczywistą pojemnością życiową i określa ich stosunek, dzieląc rzeczywistą pojemność przez szacunkową. Jeśli, na przykład, czyjaś rzeczywista pojemność wynosi pięć litrów a szacunkowa pojemność cztery litry, to pojemność tej osoby wynosi 125% normalnej pojemności. Jak się zdaje, muzycy grający na instrumentach dętych mają pojemność większą niż przewidują to normy. Określenie warunków zewnętrznych jest stosowane do oszacowania osobniczej pojemności życiowej. Procentowy udział znaczenia poszczególnych czynników wygląda następująco: płeć (30%), wiek (8%), wzrost (20%), waga (2%), róŜnice etniczne (10%), przyczyny techniczne (3%), na czynniki niewyjaśnione- palenie papierosów, aktywny, bądź pasywny tryb życia, przyczyny zawodowe, zanieczyszczenie powietrza, status socjoekonomiczny, pochodzenie, występujące alergie, przeszły, bądź obecny stan zdrowia układu oddechowego - przypada (27%). 

Kiedy do Jacobsa przychodzi uczeń, jest pytany zawsze o wiek, wzrost i wagę. Dzięki długiej praktyce Jacobs może w ten sposób oszacować pojemność jego płuc. Czasem jednak się myli. William Scarlett, przed przyjęciem do sekcji trąbek Chicago Symphony, był uczniem Jacobsa. Podczas pomiaru życiowej pojemności wydmuchał on maksimum na spirometrze Jacobsa. Chociaż Scarlett ma tylko pięć stóp i dziesięć cali (1,78 m) to jego pojemność życiowa wynosi sześć i pół litra. Według Jacobsa „ma tu znaczenie kształt tułowia”. W tym przypadku, Scarlett ma długi tułów i krótkie nogi.

Dzieci, w porównaniu do dorosłych, mają zwykle mniejszą pojemność płuc. „Pojemność płuc wzrasta wraz z wydłużaniem się długości ciała i zwykle między 18 a 21 rokiem życia osiąga maksimum. Dzieci w wieku szkolnym, na przykład dwunastolatki, mają jeszcze daleko do osiągnięcia swego wzrostu i pojemności życiowej.” Nauczający młodzież muszą zdawać sobie z tego sprawę i nie nalegać na granie dłuższych frazy, mimo mniejszej pojemności płuc.

Wiek M K %. Kobiety mają mniejszą pojemność życiową, niż mężczyźni tych samych rozmiarów. Średnia pojemność życiowa kobiet wynosi od trzech do czterech litrów. Używając podanego wcześniej wzoru na obliczenie szacunkowej pojemności życiowej, stwierdzamy u kobiet i mężczyzn o tym samym wzroście i rosnącym wieku zwiększającą się różnicę tej pojemności między płciami.

 
Rośnie ona od 14,5 % w wieku lat 20, do 25,3% w wieku lat 80. Kobiety nie mają możliwości wdychania, przechowywania, i używania takiej ilości powietrza jak mężczyźni. „Ich możliwości w zakresie szybkiego wyrzucania powietrza z płuc powinny być wystarczająco wysokie, ale nie mają go w odpowiedniej ilości - jest to jakość bez ilości. Najwyższy czas odkryć, że kobiety mają - w porównaniu z mężczyznami - procentowo mniejszą pojemność płuc, z powodu innego ukształtowania żeber i generalnie drobniejszej budowy.

Mając mniejszą pojemność życiową, kobiety nie mogą trwonić powietrza, muszą brać wygodnie duży oddech i wykorzystywać go wydajnie. „Wielki chłop może pozwolić sobie na ograniczanie oddechu. Drobna kobieta nie.”
Mężczyźni: Szacunkowa pojemność płuc w litrach, w zależności od wzrostu (w stopach) i wieku. Według wzoru American Thoracic Society. 

Szacunkowa pojemność płuc (w litrach)

MĘŻCZYŹNI

WIEK   WZROST
       1,50        1,55         1,60        1,65        1,70          1,75         1,80         1,85         1,90 

 15   3,30        3,52         3,75        3,99         4,24         4,49         4,75         5,02         5,29
 17   3,27        3,49         3,72        3,96         4,20         4,45         4,71         4,98         5,25
 20   3,23        3,45         3,67        3,91         4,15         4,40         4,65         4,91         5,18
 25   3,15        3,37         3,66        3,81         4,05         4,29         4,54         4,80         5,06
 30   3,07        3,28         3,49        3,71         3,94         4,18         4,42         4,67         4,92
 35   2,98        3,18         3,39        3,60         3,83         4,05         4,29         4,53         4,78
 40   2,88        3,08         3,28        3,49         3,70         3,92         4,15         4,38         4,62
 45   2,78        2,96         3,16        3,36         3,57         3,78         4,00         4,22         4,45
 50   2,67        2,85         3,03        3,22         3,42         3,63         3,84         4,05         4,28
 55   2,55        2,72         2,90        3,08         3,27         3,47         3,67         3,87         4,09
 60   2,42        2,59         2,76        2,93         3,11         3,30         3,49         3,68         3,89

Kobiety: szacunkowa pojemność płuc w litrach w zależności od wzrostu
(w stopach) i wieku. Według wzoru American Thoracic Society 

Szacunkowa pojemność płuc (w litrach)
KOBIETY

WIEK WZROST
        1,50        1,55        1,60         1,65      1,70       1,75       1,80       1,85       1,90
15     2,83        3,02        3,22         3,42      3,63       3,85       4,07       4,30       4,54
17     2,80        2,99        3,19         3,39      3,60       3,81       4,03       4,26       4,50
20     2,76        2,95        3,14         3,34      3,5         3,76       3,97       4,20       4,43
25     2,68        2,86        3,05         3,25      3,45       3,65       3,86       4,08       4,30
30     2,60        2,77        2,96         3,14      3,34       3,54       3,74       3,95       4,17
35     2,51        2,68        2,85         3,03      3,22       3,41       3,61       3,82       4,02
40     2,41        2,57        2,74         2,92      3,10       3,28       3,47       3,67       3,87
45     2,31        2,46        2,62         2,79      2,96       3,14       3,32       3,51       3,70
50     2,19        2,34        2,50         2,66      2,82       2,99       3,16       3,34       3,52
55     2,08        2,22        2,36         2,51      2,67       2,83       2,99       3,16       3,33
60     1,95        2,08        2,22         2,36      2,51       2,66       2,81       2,97       3,13

Największą pojemność płuc, jaką zmierzył Jacobs, miał Michael Johnson, brytyjski tubista, uczestniczący w kursach mistrzowskich. Miał on zdumiewającą pojemność 7.94 litra! Z drugiej strony patrząc, żona Jacobsa, Gizella, miała pojemność około 2 litrów. Niegdyś tancerka, nie grała na żadnym instrumencie.

Jacobs nigdy nie miał dużej pojemności płuc. Inaczej, niż to opowiadano legendzie, miał dwa płuca, ale o zmniejszonej pojemności. W początkach swej kariery miał pojemność około pięciu litrów, ale po operacji raka zmniejszyła się ona do około 2.75 litra. Po jakimś czasie ponownie osiągnął pojemność między 3.8 a 4.4 litra, czyli wartości, które osiągnął pod koniec swej kariery.

Dla dęciaków z małą pojemnością płuc, Jacobs jest swego rodzaju inspiracją. W czasie pracy w Chicago Symphony pojemność jego płuc wynosiła w najlepszym razie cztery do pięciu litrów, a grał na tubie - instrumencie wymagającym dużej ilości powietrza do grania! Rodzi się oczywiste pytanie - „Jak Jacobs to robi?” Pytanie istotne, ale nie da się na nie całkowicie zadowalająco odpowiedzieć. „Jeśli gram cicho, mogę wytrzymać dłuższą frazę. Czasem mogę grać siedemnaście do dwudziestu sekund, a nawet dłużej. Mam uczniów z dwukrotnie większą pojemnością płuc od mojej, mogą więc grać dwa razy dłużej ode mnie. Jeśli ktoś bardzo wysoki, z siedmiolitrową pojemnością płuc gra cicho i dmucha z prędkością przepływu 15 litrów na minutę, może wykonać znacznie dłuższą frazę. Ma potencjalną możliwość wykonania takiej frazy.” Jednakże większość dęciaków wykorzystuje mniej niż połowę swej życiowej pojemności podczas grania na instrumencie. „Jednym z problemów jest to, że zarówno kobiety jak i mężczyźni, rzadko - jeśli w ogóle - wykorzystują całe powietrze użytkowe ze swoich płuc. Mogą mieć pojemność życiową cztery i pół litra, ale jej nie wykorzystują. Używają tylko części tej pojemności. Osoby wykwalifikowane są w stanie wykorzystać 75- 80 % swej życiowej pojemności, inni stosują połowę, lub mniej.

Jacobs wykorzystuje efektywnie swą małą pojemność. „Lepiej użyć 80 % czterolitrowej pojemności, niż 50 % z sześciu litrów, choć po pierwsze - lepiej jest mieć większą pojemność.”

Większość wierzy, że Jacobs jest zwolennikiem pełnego oddechu. Nie jest tak dokładnie. Do grania sugeruje on oddech stanowiący 75- 80 % pojemności. Oczywiście, jest to w różny sposób zależne od wymagań muzyki aktualnie wykonywanej. W głośnych fragmentach, granych na instrumentach wymagających dużego przepływu powietrza, będzie pożądany wdech do maksymalny.

Osobom z mniejszą pojemnością, Jacobs zaleca skoncentrowanie się na innych muzycznych atrybutach. Powinni być świadomi rozmiaru swej pojemności i nie frustrować się usiłując posiąść to, czego nie są w stanie fizycznie osiągnąć.